ΠΕΝΕΦΥΟ: Ατομικά Υλικά Σύγχρονου Μαχητή ΠΖ/ΕΣ - Α΄ Μέρος: Ένδυση

 

Γράφει ο "Ε.Σ."

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ενεργή ενασχόλησή με τον θεσμό του Εθελοντή Εφέδρου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, συνέχειας του πατροπαράδοτου θεσμού του Πολίτη – Οπλίτη, οδήγησε αναπόφευκτα στην ανάγκη αποκτήσεως υλικών που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες του μαχητή και καθιστούν ευχερέστερη την εκτέλεση της αποστολής του εν συγκρίσει προς τα χορηγούμενα από τον ΕΣ υλικά.

Επειδή η γνώση αποκτά μεγαλύτερη αξία όταν μοιράζεται, ξεκινάμε από σήμερα μία σειρά αναρτήσεων επικεντρωμένων στα ατομικά υλικά του μαχητή, καθώς θεωρούμε ότι αποτελούν ένα εκ των τριών σκελών που συνθέτουν το τρίπτυχο του μαχητή: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΓΝΩΣΕΙΣ – ΥΛΙΚΑ. Εάν λείπει οποιοδήποτε εκ των τριών η εκτέλεση της αποστολής και η επιβίωση του μαχητή στο πεδίο της μάχης τίθενται εν αμφιβόλω.

Σημείωση - Δήλωση: Οι φωτογραφίες έχουν ληφθεί από το Google κατόπιν αναζητήσεως με γενικούς όρους π.χ. "ισοθερμικά" με αποκλειστικό σκοπό την καλύτερη κατανόηση του κειμένου και όχι την προβολή συγκεκριμένων προϊόντων ή εταιρειών. Παρουσίαση - σχολιασμός επί μέρους υλικών ενδέχεται να ακολουθήσει σε επόμενη φάση.

Α΄ Μέρος: ΕΝΔΥΣΗ

Παρατηρούμε πολλές φορές συναδέλφους Εθελοντές Εφέδρους να επικεντρώνονται σε ατομικά υλικά όπως η εξάρτυση ή άλλα υλικά που φέρονται σε αυτήν, παραβλέποντας την αξία αποκτήσεως καταλλήλου ρουχισμού.
Προσωπική εκτίμηση, με βάση την ενεργή ενασχόληση με τον θεσμό για πάνω από μία δεκαετία, είναι ότι πρωταρχική σημασία έχει η σωστή ένδυση και υπόδηση του μαχητή ώστε να είναι προστατευμένος, να νιώθει άνετα και να μπορεί να επικεντρωθεί στην αποστολή του, την οποία θα φέρει εις πέρας έστω και προσαρμόζοντας κατάλληλα την όποια «ακατάλληλη» ή ξεπερασμένη εξάρτυση του έχει χορηγηθεί. Δεν έχει κανένα νόημα να διαθέτει ο μαχητής μία πανάκριβη εξάρτυση και να πάθει υποθερμία ή θερμοπληξία ή να μην μπορεί να περπατήσει εξαιτίας ακατάλληλου ρουχισμού ή υποδήσεως!

Κατάλληλο για τον μαχητή ρουχισμό θα περιγράφαμε ρουχισμό ο οποίος τον προστατεύει από:
α) τις κλιματολογικές συνθήκες
β) το φυσικό περιβάλλον
γ) την εχθρική παρατήρηση (απόκρυψη).

Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

α) Κλιματολογικές / καιρικές συνθήκες

Ο καλύτερος οδηγός για την προστασία από τις κλιματολογικές συνθήκες είναι το πρότυπο ενδύσεως των ορειβατών, δηλ. η ένδυση σε στρώματα ρουχισμού, τα οποία συνδυάζονται (προστίθενται ή αφαιρούνται στρώματα) ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες και την κατάσταση του σώματος του μαχητή με κύριο μέλημα την αποβολή του ιδρώτα από το σώμα και τον ρουχισμό και την προστασία από τον άνεμο και τη βροχή/χιόνι.

1^ο στρώμα: Το πρώτο στρώμα είναι αυτό που εφάπτεται απευθείας στο σώμα. Σκοπός του είναι η συλλογή του ιδρώτα και η αποβολή του στο επόμενο στρώμα ρουχισμού. Συχνά αναφέρονται ως «ισοθερμικά εσώρουχα» και διακρίνονται σε θερινά και χειμερινά. Συνήθως κατασκευάζονται από συνθετικά υλικά ή από επεξεργασμένο μαλλί (merino wool). Τα μεν πρώτα είναι οικονομικότερα αλλά γίνονται γρήγορα δύσοσμα και είναι εξαιρετικά επικίνδυνα αν ο μαχητής εκτεθεί σε φλόγες ή πολύ υψηλές θερμοκρασίες καθώς λιώνουν εύκολα. Τα δε δεύτερα είναι ακριβότερα αλλά έχουν καλύτερη αίσθηση και μπορούν να φορεθούν για περισσότερο χρόνο. Τα βασικά πλεονεκτήματά τους πέρα από την απομάκρυνση του ιδρώτα από το σώμα του μαχητή είναι ότι είναι ελαφριά - ακόμη και βρεγμένα - καταλαμβάνουν μικρό χώρο στο σακίδιο και στεγνώνουν πολύ γρήγορα. Η διαφορά είναι εμφανής από την πρώτη κιόλας φορά που θα τα φορέσει κάποιος εν συγκρίσει προς τα χορηγούμενα από τον ΕΣ βαμβακερά.



Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνουν τη δουλειά τους είναι να φοριούνται εφαρμοστά.

 

2^ο στρώμα: Το δεύτερο στρώμα είναι συνήθως θερμομονωτικό. Παρεμβάλλεται, δηλαδή, μεταξύ πρώτου και τρίτου στρώματος, ώστε να παγιδεύει θερμό αέρα και να προστατεύει το σώμα από το ψύχος. Πρόκειται συνήθως για συνθετικές μπλούζες ή ζακέτες από συνθετικό υλικό διαφόρων πυκνοτήτων (100, 200, 300) γνωστά ως fleece, τα οποία επίσης επιτρέπουν την διαπνοή, δηλαδή την μεταφορά του ιδρώτα από το ισοθερμικό εσώρουχο προς το τρίτο επίπεδο ρουχισμού. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την τακτική κατάσταση του μαχητή (π.χ. στάση ή κίνηση) μπορούν να φέρονται ένα ή περισσότερα θερμομονωτικά στρώματα (π.χ. λεπτό fleece μπλούζα, γιλέκο fleece, ζακέτα fleece).

 

 

Γιλέκο fleece. Μία καλή λύση όταν απαιτείται θερμότητα στον κορμό του μαχητή, αλλά ευχέρεια στην κίνηση των χεριών του.



Σε πολύ ισχυρό ψύχος, ειδικά όταν ο μαχητής πρέπει να παραμένει στατικός, ένα μπουφάν όπως το Snugpak Sleeka Elite Jacket  αποτελεί κορυφαία επιλογή. 



3^ο στρώμα: Αποστολή του τρίτου στρώματος ρουχισμού είναι αφενός η διαπνοή, δηλαδή η αποβολή του ιδρώτα από τα προηγούμενα στρώματα προς το εξωτερικό περιβάλλον, αφετέρου η προστασία του μαχητή από τις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος (άνεμος, βροχή, χιόνι). Αναφέρονται συνήθως ως «μεμβράνες» εξαιτίας ακριβώς του γεγονότος ότι αυτά τα ρούχα ενσωματώνουν ειδική διαπνέουσα μεμβράνη, η οποία αποτελείται από μικρο-πόρους που αφήνουν μεν τα σταγονίδια του ιδρώτα να εξέλθουν, αλλά δεν επιτρέπουν στις σταγόνες της βροχής να εισέλθουν. Πρέπει βεβαίως να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι η μεμβράνη δεν αποτελεί πανάκεια έναντι της δυσάρεστης αίσθησης του ιδρώτα, καθώς λ.χ. σε πυκνή βροχή η διαπνοή των πόρων της περιορίζεται σημαντικά. Επιπλέον, μεμβράνη από μεμβράνη διαφέρει ως προς το επίπεδο αντοχής στο νερό και το επίπεδο διαπνοής με κορυφαία (και η ακριβότερη) να παραμένει η GORE-TEX, η πρωτοπόρος στο χώρο. Τα πλεονεκτήματα κάθε μεμβράνης βεβαίως γίνονται φανερά αφενός εν συγκρίσει προς οποιοδήποτε απλό νάυλον αδιάβροχο («ολλανδικού τύπου»), αφετέρου όταν ο μαχητής έχει λ.χ. ανάγκη προστασίας από ισχυρό ψυχρό άνεμο ενώ κινείται. Σε αυτή την περίπτωση, και εφ' όσον ακολουθείται η ένδυση σε στρώματα όπως προαναφέραμε, η διαπνοή λειτουργεί εξαιρετικά, επιτρέποντας στον μαχητή να είναι απόλυτα συγκεντρωμένος στον στόχο του. Μειονέκτημα των στρατιωτικών και ορειβατικών "μεμβρανών" είναι ότι είναι σχετικά θορυβώδεις, κενό το οποίο φαίνεται να αντιμετωπίζουν τα κυνηγετικά ενδύματα που διαθέτουν αντίστοιχες μεμβράνες και τα οποία διαφημίζονται ως "αθόρυβα"!

Δυστυχώς, τα στελέχη, κυρίως των Ειδικών Δυνάμεων, αναγκάζονται να καταφεύγουν σε μεμβράνες μη ελληνικής παραλλαγής (WOODLAND, DPM, MARPAT). Υποθέτουμε ότι αυτό οφείλεται στον καλύτερο και μάλλον εργονομικότερο σχεδιασμό τους σε σχέσει προς μεβράνες με την ελληνική παραλλαγή. Στην φωτογραφία διακρίνεται Αλεξιπτωτιστής Ελευθέρας Πτώσης με αδιάβροχο σε χρωματισμό MARPAΤ.

Η μεμβράνη / αδιάβροχο των USMC σε MARPAT.

«Softshell» – 2^ο  και 3^ο στρώμα σε ένα: Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα είδος ρουχισμού που συνδυάζει τις ιδιότητες του δευτέρου και του τρίτου στρώματος και καλείται «softshell». Πρόκειται συνήθως για ζακέτες, το υλικό κατασκευής των οποίων έχει θερμομονωτικές, διαπνέουσες και αντιανεμικές/αδιάβροχες ιδιότητες ταυτόχρονα, ενώ στα τελευταία μοντέλα εμφανίζονται ακόμη και αδιάβροχα φερμουάρ. Οι αδιάβροχες/διαπνέουσες μεμβράνες των softshells δεν είναι συνήθως του επιπέδου αδιαβροχοποιήσεως/διαπνοής των μεμβρανών του τρίτου στρώματος. Όσον αφορά, όμως, την στρατιωτική χρήση, το softshell είναι μία πολύ καλή λύση δεδομένου ότι ακόμη και σε χειμερινές συνθήκες ο συνδυασμός ενός ισοθερμικού εσωρούχου και του softshell παρέχουν ικανοποιητική προστασία και ταυτοχρόνως διαπνοή, όταν ο μαχητής κινείται τακτικά, χωρίς να χρειάζεται να αναπροσαρμόζει τον ρουχισμό του, δηλ. να προσθέσει λ.χ. ένα fleece σε μία στάση ή να προσθέσει μία μεμβράνη αν κατά την πορεία αρχίσει να βρέχει και μετά να την αφαιρέσει αν η βροχή ήταν σύντομη κ.ο.κ.

Η ένδυση σε στρώματα έχει καθιερωθεί ήδη σε στρατούς όπως των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ευχόμαστε ο ΕΣ να ακολουθήσει!

http://www.military.com/equipment/extended-climate-warfighter-clothing-system-gen-iii



http://www.army.mod.uk/equipment/23215.aspx



http://greece-russia2016.gr/society/20160220/211662.html

β) Φυσικό περιβάλλον – γ) Εχθρική παρατήρηση (Απόκρυψη).

Στολή μάχης: Αυτό φυσικά που διαφοροποιεί τους στρατιώτες από τους ορειβάτες είναι η στολή και εν προκειμένω η στολή μάχης. Στις παραμέτρους από τις οποίες ο ρουχισμός προστατεύει τον μαχητή έχει προστεθεί και το φυσικό περιβάλλον ως διακριτή παράμετρος από τις κλιματολογικές συνθήκες για τον εξής λόγο. Ο στρατιώτης θα χρειαστεί να κινηθεί εκτός πεπατημένων δρομολογίων, ανάμεσα σε πυκνή και άγρια / ακανθώδη πολλές φορές βλάστηση ή σε βραχώδες έδαφος. Επίσης, θα χρειαστεί να κινηθεί με έρπυση (λ.χ. προς μια θέση παρατηρήσεως) ή με κύλιση (λ.χ. από μία θέση μάχης σε μία άλλη). Η κατασκευή των ορειβατικών ενδυμάτων είναι αμφίβολο αν μπορεί να αντεπεξέλθει σε τέτοια καταπόνηση. Επιπροσθέτως, κύρια αποστολή της στολής μάχης είναι αφενός η απόκρυψη του μαχητή από την εχθρική παρατήρηση (παραλλαγή), αφετέρου η αναγνώριση από τα φίλια τμήματα. Εξ ου και κάθε στρατός υιοθετεί διασπαστικό σχέδιο παραλλαγής που να πληρεί τις ως άνω δύο προϋποθέσεις. Επιπλέον, ως προς την προστασία από την εχθρική παρατήρηση, οι σύγχρονες στρατιωτικές προδιαγραφές απαιτούν προστασία από την παρατήρηση με συσκευές υπερύθρων (IRR: InfraRed Reduction). Στον ΕΣ σε εξέλιξη βρίσκεται η παραγωγή στολών με νέο σχέδιο που φαίνεται να ακολουθεί τον τύπο ACU του αμερικανικού στρατού. Αίτημα της ΠΕΝΕΦΥΟ προς το ΓΕΣ για χορήγηση  αντιπροσωπευτικού δείγματος του νέου τύπου στολής εκστρατείας με σκοπό την δοκιμή και παρουσίασή της στο πλαίσιο της παρούσης σειράς άρθρων σχετικά με τα ατομικά υλικά του μαχητή στον ΕΣ, δυστυχώς, δεν ενεκρίθη. Επομένως, δεν μπορούμε να εκφέρουμε άποψη για την ποιότητά της. Πάντως, ήδη εδώ και χρόνια στολές σε αυτό το σχέδιο προσφέρονται από ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες, με κάποιες από αυτές να είναι αμφίβολο αν πληρούν τις προδιαγραφές του ΕΣ και του ΝΑΤΟ (δεν πληροφορεί σχετικά ο κατασκευαστής) και με άλλες να συμμορφώνονται με αυτές τις προδιαγραφές, συνοδευόμενες, όμως, και από το ανάλογο κόστος.

Η δοκιμή "ψηφιοποίησης" της Greek lizard από τον ΕΣ φαίνεται να εγκαταλείφθηκε.

Στις Ειδικές Δυνάμεις παρατηρείται και η χρήση της Φόρμας Πιλότου ΝΟΜΕΧ, η οποία προσφέρει προστασία από την παρατήρηση με θερμικές κάμερες (Περιοδικό "ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ", τ. 40, ΑΥΓ-ΣΕΠ 2016, σελ. 21).

Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί – χωρίς να διεκδικούμε κάποιου είδους αυθεντία επί του θέματος – ότι η ελληνική παραλλαγή (greek lizard) κρίνεται ικανοποιητική για το ελληνικό φυσικό περιβάλλον τις περισσότερες εποχές του χρόνου. Κατά τους θερινούς μήνες, όμως, ή σε εδάφη με χαμηλή βλάστηση και βράχια, ή σε αστικό περιβάλλον πολύ καλή είναι η στολή παραλλαγής «MULTICAM». Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος επιλογής της από τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων του ΕΣ (ΕΤΑ) της ΠΑ (31 ΜΕΕΔ) και του ΛΣ-ΕΑ (ΟΕΕ) τόσο στολών όσο και εξαρτύσεων σε αυτή την παραλλαγή. 

Χωρίς να θεωρούμε ότι η MULTICAM αποτελεί πανάκεια, ίσως θα έπρεπε να εξετασθεί η χορήγηση παρόμοιου τύπου παραλλαγής, όπως π.χ. η νέα στολή μάχης της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου (βλ. Περιοδικό «ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ» τ. 27, ΙΟΥΝΙΟΣ 2016, σελ. 10), εν παραλλήλω προς την χρησιμοποιούμενη GREEK LIZARD παραλλαγή, η οποία θα φέρεται κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, ή ίσως και περισσότερους μήνες αν απαιτείται από το περιβάλλον που θα κληθεί να επιχειρήσει η εκάστοτε Μονάδα, όπως λ.χ. η ΕΛΔΥΚ. Μία πολύ καλή εναλλακτική ή βάση για έρευνα προς τούτο ίσως να ήταν η παραλλαγή ΑTACS-FG.

 

"UBACS" - Ο γνωστός άγνωστος... Παράλληλα με το χιτώνιο της στολής μάχης, οι περισσότεροι στρατοί έχουν υιοθετήσει το χιτώνιο μάχης με ισοθερμικό κορμό γνωστό ως UBACS (Under Body Armour Combat Shirt), το οποίο προσφέρει μεγαλύτερη διαπνοή και άνεση στον μαχητή όταν φέρει Φορέα Αντιβαλλιστικών Πλακών (ΦΑΠ / PC: Plate Carrier), κάτι που αποτελεί κανόνα στους σύγχρονους στρατούς ή οποιαδήποτε άλλη εξάρτυση σε συνδυασμό με σακίδιο. Το γεγονός ότι πολλά στελέχη των ΕΔ υιοθετούν UBACS μη «ελληνικής παραλλαγής» θα πρέπει να προβληματίσει την ηγεσία του στρατεύματος και να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες. Δυστυχώς, προσπάθειες ελληνικών ιδιωτικών εταιρειών να αναπτύξουν UBACS ελληνικής παραλλαγής δεν ευοδώθησαν, ενώ δεν φαίνεται να προβλέπεται παραγωγή UBACS παράλληλα με τη στολή και τα άρβυλα νέου τύπου από τον ΕΣ. Συνέπεια της ελλείψεως UBACS σε ελληνική παραλλαγή είναι τα στελέχη του ΕΣ να εμφανίζονται με τα πολύ πρακτικά όντως, αλλά διαφόρων λογής αποχρώσεων UBACS.

Προστασία κεφαλής – άκρων – αρθρώσεων

Πέραν, βεβαίως, του κράνους που προσφέρει αντιβαλλιστική προστασία, όταν αυτό δεν απαιτείται να φέρεται από την φύση της αποστολής (λ.χ. Περίπολος Αναγνωρίσεως, Παρατηρητήριο) το πιο πρακτικό κάλυμμα κεφαλής φαίνεται να αποδεικνύεται το πλατύγυρο βαμβακερό καπέλο, γνωστό ως jungle hat, το οποίο συμβάλλει σημαντικά στη διάσπαση του σιλουέτας του μαχητή, ειδικά αν προστεθούν τενχητά ή φυσικά μέσα παραλλαγής, και είναι σαφώς πιο άνετο. Επιπλέον, σε συνθήκες βροχής, έστω και αν βραχεί, το νερό που στάζει από το περιμετρικό γείσο πέφτει μακριά από τα μάτια και τον σβέρκο του μαχητή, πάνω στο αδιάβροχό του, καθιστώντας ανεμπόδιστη την ικανότητα παρατηρήσεως και αντιλήψεως του περιβάλλοντος. Η εταιρεία PENTAGON είχε κυκλοφορήσει και ένα μοντέλο (το G-TEX, αν δεν κάνω λάθος) με αδιάβροχη και διαπνέουσα μεμβράνη που ήταν πολύ καλό σε συνθήκες βροχής, αλλά μάλλον δεν κυκλοφορεί πλέον. Πάντως εξίσου αποτελεσματικό (εκ προσωπικής πείρας) μπορεί να είναι και ένα βαμβακερό jungle που έχει αδιαβροχοποιηθεί με κατάλληλο spray αδιαβροχοποιήσεως ιματισμού (συνήθως πωλείται στα καταστήματα με ορειβατικά είδη).

Εξίσου καλό κάλυμμα κεφαλής, ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες είναι η balaclava, η οποία προστατεύει όλο το κεφάλι προσφέροντας ταυτόχρονα απόκρυψη (αν είναι καταλλήλου χρώματος) και, αν είναι ΝΟΜΕΧ, και αντιπυρική προστασία. Επίσης, αν διπλωθεί, δημιουργεί έναν πολύ καλό σκούφο.

Υπάρχει και η "λεπτή" έκδοση όταν απαιτείται αντιπυρική προστασία, αλλά προφανώς σε θερμό περιβάλλον.

Ένα αξεσουάρ που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στην ορειβασία και έχει περάσει και στα στρατιωτικά αξεσουάρ είναι το λεγόμενο «buff». Στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «περιλαίμιο». Κατασκευάζεται από συνθετικό υλικό που έχει τη δυνατότητα να απορροφά και να διώχνει τον ιδρώτα από τον λαιμό του μαχητή, προσφέροντας ταυτόχρονα αντιανεμική προστασία, ενώ μπορεί να υψωθεί και ως τα μάτια, καλύπτοντας μύτη και στόμα, προσφέροντας έτσι προστασία από σκόνη και απόκρυψη του μεγαλυτέρου μέρους του προσώπου. Επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως πλήρες κάλυμμα κεφαλής. Για συνθήκες ψύχους υπάρχουν και buff από fleece.

Ένα σημαντικό κεφάλαιο είναι η προστασία των άνω άκρων με γάντια. Τα «επιχειρησιακά» ή «τακτικά» γάντια είναι πλέον παρελκόμενο εκ των ων ουκ άνευ για τους σύγχρονους μαχητές, καθώς προσφέρουν προστασία σε ένα ευαίσθητο μέρος του σώματος από τα στοιχεία της φύσης και από απλές εκδορές μέχρι προστασία από φλόγες (ΝΟΜΕΧ) και κοψίματα (KEVLAR), ενώ ταυτόχρονα παραλλάσουν αποτελεσματικά τα χέρια του μαχητή. Για συνθήκες ψύχους η λύση προέρχεται πάλι από την ορειβασία καθώς συνήθως χρησιμοποιούνται εσωτερικά «μαλακά» γάντια και εξωτερικά αδιάβροχα και διαπνέοντα γάντια, ενώ κάνουν την εμφάνισή τους και γάντια softshell.

 

Ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε συνθήκες ήπιου ψύχους και βροχής έχουν αποδειχθεί τα γάντια της εταιρείας SEALSKINZ που είναι αδιάβροχα, διαπνέοντα και έχουν πολύ καλή εφαρμογή.

 

---